Балықтардың қоректенуі
Балықтардың қоректік заттары алуан түрлі болады. Олар суда тіршілік ететін барлық тіршілік иелерін қорек етеді. Кейбір түрлері тек қана өсімдік тектес, кейбір түрлері жануар тектес, үшінші тобы аралас қоректік заттармен қоректенеді. Балықтарды жыртқыштар және жыртқыш еместер деп бөлу шартты емес. Өйткені олардың корегінін, түрі жыл маусымына, су қоймасының жағдайына байланысты өзгеріп отырады.

Қорегінің дені өсімдік тектес заттар болатын балықтарға қызыл қанаттар (Sсагdіnius), маринка (Sсһіzоtһогах) және храмлалар (Vагісогһіnus) жатады. Балықтардың көпшілігі аралас азықпен қоректенеді. Әйткенмен, барлық балықтардың шабақтары планктондармен қоректенеді де, даму стадиясының белгілі бір кезінде қоректік заттардын, өзіне тән түріне ауысады (бентос, нектон, планктон) т. б. Жыртқыш балықтардың шабақтары өзінің даму стадиясының белгілі бір мезгілінде балықтармен қоректенуге көшеді. Мысалы, шортан шабақтарының денесінің ұзындығы 25—33 миллиметрге, ал көксерке шабағынық ұзындығы 33—35 миллиметрге жеткенде балықтардың шабақтарына шабуыл жасап, жыртқыштыққа ауысады.
Балықтардың қоректерінің алуан түрлі болуына байланысты олардың ауыз аппаратының кұрылысы да түрліше болады.
ртқыштықпен тіршілік ететін балықтардың ауызында ұшта-ры артына қарай иілген өткір тістері болады. Скаттар мен химералар су түбіндегі сырты сауытпен немесе қабықпен қапталған омыртқасыздармен қоректенетіндіктен, олардың тістері жалпақ пластинка тәрізді болады. Маржан полиптермен қоректенетін кейбір балықтардың тістері күрек тіс сияқты болады. Кейде олар бірімен-бірі бірігіп кетіп, өткір кескіш тұмсыққа айналып кетеді.
Кәдімгі жак тістерінен баска, кейбір балықтарда жүтқыншақ тістері де болады. Ол тістері желбезек доғаларының іш жағына орналасады. Мұндай тістер карп тұқымдас балықтарда түрі өзгерген төменгі артқы желбезек доғаларына орналасқан. Оларды төменгі жұтқыншақ тістері деп атайды. Бұл тістер ауызға түскен қоректерін бас сүйегінің ми бөлімінін астыңғы жағына орналасқан мүйіз тәрізді алаңға салып үйкеп ұсақтайды, оны тиірмен тас деп атайды. Губан (LаЪгісdае) балықтарының аузында төменгі және жоғарғы жұтқыншақ тістері болады, олар қорегін екі тістің арасына салып ұсатады. Жұтқыншақ тістері бар балықтардың кәдімгі жақ тістері нашар дамыған, немесе мүлдем болмайды. Егер жақ тістері болған түрлерінде тек кана қоректерін қармауға және ұстап тұруға көмектеседі.
Қоректерінің сипатына қарай, балықтардың тістерінің құрылысы ғана өзгеріп қоймай, бүкіл ауыз аппаратының құрылы-сы да өзгеріп отырады.
лықтардың ауыз аппараттарының көптеген типтері белгілі. Олардың негізгілері:
1. Қармалағыш ауыз. Қоректерін аузымен ұстайтын балықтардың жақ сүйектерінде, көбінесе желбезек пен таңдай сүйектерінде өткір тістері болумен қатар аузы кең болады. Аузының құрылысы осындай болатын балықтарға: шортан, көксерке, жайын т. б. жатады.
2. Планктонды жеуге икемделген ауыз. Үлкендігі орташа, тістері аз немесе тіпті болмайды. Желбезектерінің жапырақтары ұзын, сүзгінің қызметін атқарады. Оларға сигам және майшабақтар т. б. жатады.
3. Сорғыш ауыз. Бұлардың аузы түтік сияқты болады. Ұсақ планктондармен, су түбіндегі омыртқасыздармен қоректенгенде сорғыш түтіктің қызметін атқарады. Бұған тыран, теңіз инесі сияқты балықтардың аузы мысал бола алады.
4. Бентос жеуге икемделген ауыз. Скаттың, камбаланың, бекіре балықтарының аузының құрылысы мысал болады. Ауыздары су түбінен қоректерін алуға ыңғайланып, басының астыңғы жағына орналасқан. Кейбір түрлерінің аузында, қатты сауыттар мен қабыршақтарды ұсатуға бейімделген, тиірменнің тасы тәрізді күшті тістері болады.
5. Семсер тәрізді жақты ауыз. Ауыздың мұндай түріне саргандар, аратұмсықтылар және ара тұмсықты акулалардың ауыздары жатады (Веіопdіае, Ргізtіз, Ргізtіорһогиs). Ауыздың басқа көптеген типтері бар. Бірақ олардың барлығын айтудың кажеті жоқ. Тіпті систематикалық жағынан өте жақын балықтардың қоректену тәсіліне, қорегінің сипатына қарай ауыз аппараты түрліше болып келеді.
Ішектерінің ұзындығы қоректік заттарының түріне қарай ор түрлі болады.
ртқыш балықтардың ішектері қысқа, қарыны үлкен әрі жақсы жетілген болады. Аралас қоректермен немесе өсімдік тектес азықпен қоректенетін балықтардың ішегі керісінше ұзын, қарыны нашар жетілген, немесе тіпті болмайды.
Балықтардың қоректерін ұстау тәсілдері де түрліше болады. Көпшілік жыртқыштар басқа балықтарды немесе тірі организмдерді ашық су айдынынан қуып жүріп ұстайды. Оларға акула-лар, көксерке, аққайрандар жатады. Ал кейбір жыртқыш балықтар тасалау жерде андып тұрып, қасынан өтіп бара жатқан организмдерді тап беріп ұстайды. Егер алғашқы ұмтылғанында ұстай алмаса соңынан қуаламайды. Ондай жыртқыштарға — шортандар, Жайындар мысал болады. Насекомдармен қоректе-нетін брызгун (Тохоtіез jасиlаtог) жағалаудағы шөптерге қонып отырған насекомдарға, аузы арқылы күшті екпінмен шығатын суды бүркіп жіберіп, оларды суға кұлатып түсіріп қоректенеді.
Су түбінде тіршілік ететін кейбір балықтар — су түбіндегі корыстарды, ылайды қазып, арасынан қоректерін теріп жейді. Мысалы, карптар су түбінің топырағының 15 см, ал тыран 5 см тереңдігінен қоректерін қазып алып жейді, ал алабұға топырақтың үстінде жатқан жемді алуға әдеттенбеген. Электрлі угрлардың қорегін аулауынын, өзіндік ерекшелігі бар. Олар қорегін ұстамас бұрын организмінен бөлінетін электр зарядтарымен әлсіретіп алады. Өйткені ірі формалары денесінен 300 вольтқа дейін электр тоғын бөледі.
Балықтардың коректену қарқыны жыл маусымдарының және тіршілік циклдерінің ішінде түрліше болады. Көпшілік балықтар уылдырық шашу кезінде қоректенбей күшті арықтайды. Мысалы, атлантика лососының салмағы 30 процентке дейін кеміп кетеді. Сондықтан уылдырық шашу процесі аяқталғаннан кейін балықтар қомағайланып, өте қарқынды қоректенеді. Оны организмнің жоғалтқан салмағын қалпына келтіру кезеңі дейді.

Источник: referattar.kazaksha.info

Вода — среда обитания многих живых организмов. Немало ор­ганизмов так и осталось жить в океане или в пресноводных водоёмах. Океан был и остаётся ареной развития бурной и многообразной жизни. Его населяет 300 тысяч видов животных и микроорганизмов и 30 ты­сяч видов растений.

Почему такая большая разница в видовом составе флоры и фауны Мирового океана? Дело в том, что животные заселяют всю толщу вод океана, а растения могут жить всего лишь до глубины 100 м, куда до­стигают солнечные лучи. И хотя по сравнению с толщей океана стоме­тровая глубина кажется не очень значительной, именно этот слой обе­спечивает жизнь в нём.

Живые организмы в океане и пресных водоёмах делятся на три группы: планктон, нектон и бентос.

Планктон (от греч. planktos — блуждающий) — это все организмы, населяющие пресные и солёные водоёмы и почти не способные к само­стоятельному движению (рис. 167). Они живут во взвешенном состоя­нии, словно парят, так как не обладают органами передвижения, спо­собными противостоять движению вод, например течениям. Величина этих обитателей колеблется от микроскопической до нескольких сан­тиметров. Планктон делится на животный — зоопланктон и расти­тельный — фитопланктон.

Понятно, что представители фитопланкто­на — водоросли, способные к фотосинтезу, населяют океаны и моря лишь на глубине до 100 м. Фитопланктон служит пищей для зоопланк­тона и других водных животных.

Рис. 167. Организмы, составляющие морской планктон: а—д — клетки водорослей; е — ночесветка; ж—и — мелкие ракообразные; к — медуза; л — гребневик; м — сагитта

Рис. 168. Горбатый кит

Зоопланктон распространён по всей толще воды. Он представлен мелкими ракообразными, простейшими, кишечнополостными, ик­ринками и личинками рыб. Для большинства планктонных организ­мов характерны приспособления для парения в толще воды: длинные выросты, газовые или жировые включения, студенистость тела и др.

Планктоном питаются различные мелкие рыбы (сардины, анчоусы и др.). И не только. Это излюбленное лакомство крупнейших морских животных — китов (рис. 168), которые поглощают громадное количе­ство этих мельчайших обитателей океана, постоянно пропуская воду через пластины китового уса.

Нектон (от греч. nektos — плавающий) — активно плавающие вод­ные животные, которые способны противостоять силе течения и пере­мещаться на значительные расстояния. К ним относятся рыбы, каль­мары, китообразные, ластоногие, водные змеи, черепахи, пингвины и др. Материал с сайта http://doklad-referat.ru

Бентос (от греч. benthos — глубина) — организмы, обитающие на грунте и в грунте дна рек, морей и океанов. К активно передвигаю­щимся животным бентоса относятся морские звёзды, крабы, раки (рис. 169). Есть организмы, которые то всплывают, то лежат на дне, — камбалы (рис. 170) и скаты. Малоподвижны моллюски (гребеш­ки, блюдечки). Ко дну прикрепляются устрицы и другие моллюски, а в грунт закапываются ланцетники. Основная масса бентоса живёт на мелководных участках морей.

Рис. 169. Речной рак (а) и камчатский краб (б)

Рис. 170. Камбала

Источник: doklad-referat.ru

Нектон — совокупность водных активноплавающих животных, способных передвигаться самостоятельно на значительные расстояния и противостоять силе течения.
К нектону относятся рыбы, кальмары, китообразные, ластоногие, взрослые головоногие, тюлени, водные змеи, черепахи, пингвины. Для нектонных животных характерны обтекаемая форма тела и хорошо развитые органы движения.
Нектону противопоставляют планктон. Промежуточное положение между ними занимает микронектон, представленный животными, которые способны к ограниченным активным перемещениям: молодь и мелкие виды рыб и кальмаров, крупные креветки, эвфаузиевые рачки и др.
Термин «нектон» впервые ввел в 1890 году Эрнст Геккель (Ernst Haeckel).
о был выдающийся немецкий биолог, зоолог, философ, сторонник и пропагандист учения Ч. Дарвина, профессор Университета в Йене (1865–1909), почетный член многих зарубежных научных обществ и академий.
Слово уходит корнями в греческое слово nektós — плавающий, плывущий. Изучение плавающих организмов  называется нектология. А тех, кто исследует плавающих во всех этих формах называют нектологистами.

Бентос — организмы, обитающие на морском дне; в биологии пресной воды — организмы, обитающие на дне озёр и рек. Животные, относящиеся к бентосу, называются зообентосом, а растения — фитобентосом.
Естествоиспытатель предложил этот термин для обозначения совокупности всех организмов, живущих на морском дне или в толще грунта водоемов. Морской бентос служит пищей многим рыбам и другим водным животным, а также используется человеком (например, водоросли, устрицы, крабы, некоторые рыбы).
Некоторые из организмов ползают по дну или закапываются в грунт. Другие, так называемый сидячий бентос, прикреплены ко дну. Иногда к бентосу относят и некоторых рыб, например камбалу, проводящих значительную часть времени в тесном контакте с дном.
Бентос по размеру делится на:

• макробентос, > 1 мм.
• мейобентос, < 1 мм. и > 32 мкм.
• микробентос, < 32 мкм.

Организмы бентоса играют важнеющую роль как источник еды для рыбы и для людей. Пример обитателей бентоса — морские звёзды, устрицы, камбалы, мидии, метиола, мия, морской огурец, офиуры, анемоны и многое другое.

Термин «планктон» происходит от греческого слова «планос», что означает «блуждающий». Планктон — собирательное понятие для сообщества дрейфующих или малоподвижных растений и животных, обитающих в морской и пресной воде. Сюда входят самые различные организмы — от микроскопических растений до медуз с диаметром зонта 2 м. К планктону относят икру рыб и личинки других морских животных.
К фитопланктону относятся все растительные организмы — от мельчайших одноклеточных водорослей до гигантских морских водорослей. Входящие в эту группу растения благодаря их способности к фотосинтезу перерабатывают неорганические питательные вещества в органическое вещество. Фитопланктон составляет около 90% всего растительного царства Земли.
В зоопланктон входят животные формы планктона, являющиеся основными потребителями фитопланктона. В свою очередь зоопланктон служит пищей для многих видов рыб, головоногих моллюсков и усатых китов.

Источник: vitall-geo.blogspot.com